هگمتانه، گروه پزشکی و سلامت: داروهای مسکن که به طور گسترده در درمان دردهای روزمره استفاده می‌شوند، ممکن است عوارض جانبی جدی برای سلامت بدن داشته باشند.
به گزارش خبرنگار هگمتانه، مصرف بی‌رویه داروهای مسکن می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی، قلبی و حتی کبدی شود. طب ایرانی برای جایگزینی این داروها و کاهش عوارض آن‌ها توصیه‌هایی دارد.
دکتر مهدی رشیدی در گفت‌وگو با برنامه انارستان در خصوص داروهای مسکن توضیح می‌دهد که این داروها در دو دسته اصلی قرار دارند، داروهای غیر اپیوئیدی و داروهای اپیوئیدی. در دسته اول داروهایی همچون استامینوفن، ایبوپروفن و دیکلوفناک قرار دارند که در بسیاری از موارد برای تسکین دردهای خفیف و متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرند.
وی توضیح داد: داروهای غیر استروئیدی، به ویژه استامینوفن، برای کاهش درد و التهاب استفاده می‌شوند، اما مصرف زیاد آن‌ها می‌تواند عوارض گوارشی، مشکلات کبدی و حتی نارسایی حاد کبدی ایجاد کند.
رشیدی همچنین اشاره کرد: بسیاری از افراد به راحتی برای هر نوع درد ساده‌ای، مانند سردرد، کمر درد یا درد پا، به سراغ داروهای مسکن می‌روند بدون آنکه از عوارض جانبی آن‌ها آگاهی داشته باشند.
وی تأکید کرد: استفاده بی‌رویه از این داروها به ویژه در کودکان و نوجوانان می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی مانند تهوع، استفراغ، دردهای شکمی و در مواردی حتی نارسایی کبد شود.
رشیدی سپس به داروهای ضد افسردگی که برای تسکین درد استفاده می‌شوند، اشاره کرد و گفت: برخی داروهای ضد افسردگی مانند آمیتریپتیلین به دلیل تأثیر بر دستگاه عصبی، می‌توانند دردهای خاصی مانند دردهای نوروپاتیک را تسکین دهند، اما این داروها نیز باید تحت نظارت پزشک مصرف شوند و نباید خودسرانه استفاده شوند.
وی به داروهای اپیوئیدی مانند مورفین نیز اشاره کرده و افزود: این داروها به دلیل داشتن خواص اعتیادآور و ایجاد وابستگی در بدن، تنها باید در شرایط خاص و تحت نظارت دقیق پزشک تجویز شوند.
در ادامه، رشیدی به مشکلات ناشی از مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ژلوفن و دیکلوفناک اشاره و اظهار کرد: این داروها می‌توانند باعث مشکلات گوارشی مانند زخم معده، سوراخ شدن دستگاه گوارش، خونریزی‌های داخلی و حتی ریسک بیماری‌های قلبی و کلیوی شوند.
رشیدی در خصوص داروهای کورتونی مانند دگزامتازون و پردنیزون نیز توضیح داد: کورتون‌ها ممکن است مشکلاتی مانند پوکی استخوان، دیابت، کاهش حجم عضلات و حتی افزایش ریسک حملات قلبی و سکته مغزی ایجاد کنند. مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک صورت گیرد و در موارد غیرضروری از مصرف آن‌ها خودداری شود.
رشیدی تأکید کرد: طب سنتی ایرانی می‌تواند در کاهش عوارض داروهای شیمیایی و تسکین درد به افراد کمک کند، طب سنتی ایران جایگزین‌های مؤثری برای مسکن‌ها دارد. این جایگزین‌ها می‌توانند به افراد کمک کنند تا بدون تحمل عوارض جانبی داروهای شیمیایی، دردهای خود را تسکین دهند.
رشیدی همچنین به تداخل دارویی برخی مواد غذایی با داروها اشاره کرده و می‌گوید: مصرف هم‌زمان داروهایی مانند استامینوفن با چای سبز یا زردچوبه ممکن است باعث تداخلات دارویی شود. بنابراین، افرادی که داروهای مسکن مصرف می‌کنند باید از مصرف هم‌زمان این مواد غذایی با داروهای خود خودداری کنند.
وی افزود: هدف ما این است که مردم آگاهی بیشتری در مورد عوارض داروها داشته باشند و بتوانند با مشورت با پزشک، از روش‌های طبیعی و کم‌عارضه‌تری برای درمان دردهای خود استفاده کنند.
عوارض مسکن‌ها و جایگزین‌های طبیعی در طب سنتی
مهدی رشیدی به اهمیت داروهای مسکن و تأثیرات آنها اشاره کرد و گفت: داروهای مسکن یکی از داروهایی هستند که تقریبا همه افراد تجربه مصرف آنها را دارند. این داروها طیف وسیعی دارند و بسیاری از مردم برای تسکین دردهای مختلف از آنها استفاده می‌کنند.
مهدی رشیدی، متخصص طب ایرانی، در ادامه بررسی‌های خود در خصوص مسکن‌های شیمیایی، به عوارض جانبی و خطرات مصرف خودسرانه این داروها اشاره کرد و راهکارهای جایگزین طبیعی برای کاهش دردها را پیشنهاد کرد.
مهدی رشیدی در ادامه گفت‌وگو به دسته دیگری از داروهای مسکن اشاره کرد و گفت: دسته دوم داروهایی که برای تسکین درد استفاده می‌شوند، داروهای ضد افسردگی هستند. این داروها مانند آمیتریپتیلین به بیمارانی که دردهای مزمن دارند و به مسکن‌ها پاسخ نمی‌دهند، تجویز می‌شود. این داروها معمولاً برای کاهش دردهای ناشی از بیماری‌های عصبی، مانند گزگز و مورمور پاها، کاربرد دارند.
وی ادامه داد: در این دسته از داروها، حتی داروهای ضد تشنج نیز برای تسکین درد استفاده می‌شوند. بنابراین، مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک باشد و نمی‌توان آنها را بدون مشورت با متخصص مصرف کرد. همان طور که اشاره کردید، باید حتماً زیر نظر پزشک این داروها مصرف شوند تا از عوارض احتمالی آن جلوگیری شود.
رشیدی به عوارض مصرف خودسرانه این داروها اشاره کرد و گفت: ما اصلاً نمی‌گوییم که این داروها را مصرف نکنید، اما باید به موقع و طبق دستور پزشک مصرف شوند. مصرف خودسرانه این داروها ممکن است عوارض خطرناکی را به دنبال داشته باشد.
وی سپس به یکی از داروهای شایع، ژلوفن، پرداخت و گفت: ژلوفن یکی از داروهایی است که مردم به طور گسترده از آن استفاده می‌کنند، اما باید بدانند که مصرف زیاد آن عوارض جدی دارد. این دارو از خانواده داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) است که می‌تواند مشکلات گوارشی از جمله زخم معده و حتی سوراخ شدن دستگاه گوارش ایجاد کند. مصرف مداوم این داروها می‌تواند منجر به خونریزی‌های شدید در برخی افراد شود.
رشیدی ادامه داد: علاوه بر این، استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، مانند ژلوفن، می‌تواند ریسک بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. در افرادی که مشکلات قلبی دارند، مصرف این داروها ممکن است به مشکلات فشار خون و افزایش خطر سکته‌های قلبی و مغزی منجر شود.
وی افزود: یکی از مسائلی که باید به آن توجه کرد، مصرف زیاد این داروها در دوران قاعدگی است. بسیاری از خانم‌ها برای تسکین دردهای شدید دوران قاعدگی از داروهایی مانند ژلوفن استفاده می‌کنند، که ممکن است عوارض جدی به همراه داشته باشد. در این مواقع، جایگزین‌های ساده‌تری وجود دارند که می‌توانند کمک‌کننده باشند.
رشیدی به راهکارهای طبیعی برای کاهش درد اشاره کرد و گفت: ما می‌توانیم از مسکن‌های طبیعی برای کاهش دردهای قاعدگی استفاده کنیم. یکی از این روش‌ها، مالیدن روغن سیاه‌دانه به ناحیه شکم است که می‌تواند به شدت دردهای شکمی و کمر را کاهش دهد. این روش بدون عوارض است و می‌تواند جایگزین مناسبی برای داروهای شیمیایی باشد.
وی در پایان اشاره کرد: در طب سنتی روش‌های زیادی برای کاهش دردها وجود دارد که علاوه بر کم‌خطر بودن، اثرات درمانی مناسبی دارند. بنابراین، بهتر است قبل از مصرف داروهای شیمیایی، از راهکارهای طبیعی و ساده استفاده کنیم که علاوه بر بهبود وضعیت درد، هیچ‌گونه عوارض جانبی نخواهند داشت.
مهدی رشیدی در ادامه به عوارض مصرف داروهای مسکن اشاره کرد و گفت: هرچند در مواقع حساس و تحت نظارت پزشک، مسکن‌ها تجویز می‌شوند، اما متأسفانه مصرف خودسرانه آنها در جامعه به طور گسترده‌ای رایج است. بسیاری از افراد برای درمان دردهای روزمره‌ای مانند سردرد، پا درد یا کمردرد، به راحتی از داروهایی مانند استامینوفن استفاده می‌کنند. اما غافل از اینکه مصرف مکرر این داروها می‌تواند آسیب‌های جدی به بدن وارد کند.
وی افزود: استامینوفن که یکی از پرکاربردترین داروهای مسکن است، عوارض زیادی دارد که بسیاری از افراد از آن بی‌خبر هستند. این دارو می‌تواند مشکلات گوارشی، از جمله تهوع، استفراغ، دردهای شکمی و نفخ ایجاد کند. حتی در برخی موارد، مصرف بیش از حد استامینوفن می‌تواند منجر به نارسایی کبدی حاد و هپاتوتوکسیسیتی شود. این یعنی استامینوفن می‌تواند سمیت شدیدی برای کبد داشته باشد. بنابراین، مصرف استامینوفن باید به حداقل برسد و تحت نظارت پزشک باشد.
رشیدی ادامه داد: خیلی از افراد تصور می‌کنند که داروهای مسکن مانند استامینوفن بی‌ضرر هستند و بدون مشورت با پزشک، آنها را برای هر دردی مصرف می‌کنند. این اشتباه است. به ویژه برای بچه‌ها و نوجوان‌ها، که ممکن است بدون توجه به عوارض، به طور مکرر این داروها را مصرف کنند. بنابراین، توصیه می‌کنم که حتی برای درمان سردردهای ساده هم از مسکن‌های شیمیایی کمتر استفاده شود و به جای آن، به دنبال راهکارهای طبیعی و کم‌عارضه‌تر باشیم.
وی سپس به بررسی عوارض داروهای دیگری چون آسپرین پرداخت و گفت: آسپرین، که جزو داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی است، خود نیز مشکلات گوارشی جدی ایجاد می‌کند. به ویژه زمانی که با داروهایی مانند ژلوفن، دیکلوفناک یا ایندومتاسین مصرف شود. این ترکیب‌ها می‌توانند عوارض قلبی و کلیوی نیز به دنبال داشته باشند. به‌ ویژه افرادی که به مشکلات قلبی یا کلیوی مبتلا هستند باید از مصرف این داروها به شدت پرهیز کنند، چرا که می‌تواند به اختلال در عملکرد کلیه‌ها و افزایش ریسک بیماری‌های قلبی منجر شود.
رشیدی همچنین در خصوص داروهایی چون سلکسیب اشاره کرد و گفت: این دارو نیز مانند سایر داروهای مشابه، می‌تواند عوارض قلبی را افزایش دهد و در عین حال بر عملکرد کلیه‌ها تأثیر منفی بگذارد. افرادی که زمینه بیماری‌های کلیوی دارند، باید از مصرف این داروها خودداری کنند یا حداقل تحت نظر پزشک مصرف کنند.
وی در نهایت تأکید کرد: استفاده بی‌رویه و خودسرانه از داروهای مسکن شیمیایی می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی برای سلامتی شود. بنابراین، باید در مصرف این داروها دقت کافی را داشته باشیم و در صورت نیاز به درمان، از روش‌های طبیعی و جایگزین استفاده کنیم که عوارض کمتری داشته باشند.